PROGRAM 

WEWNĄTRZSZKOLNEGO SYSTEMU DORADZTWA ZAWODOWEGO
W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 1 IM. JANA PAWŁA II
W CZARNEJ BIAŁOSTOCKIEJ

Rok szkolny 2024/2025

 

 

 

 

 

 

 

CZĘŚĆ I

1. Podstawy prawne
2. Cel główny
3. Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym
4. Odbiorcy działań związanych z doradztwem zawodowym w szkole:
   1. Oddziały nauczania wczesnoszkolnego w klasach I-III

A.  Cel orientacji zawodowej

B.  Treści programowe

C.  Warunki i sposób realizacji

1. 2. Oddziały w klasach IV-VI

A.  Cel orientacji zawodowej

B.  Treści programowe

C.  Warunki i sposób realizacji 

1. 3. Oddziały w klasach VII-VIII

A.  Cel doradztwa zawodowego

B.  Treści programowe

C.  Warunki i sposób realizacji

4. 4. Nauczyciele
   5. Rodzice
5. Diagnoza potrzeb w zakresie realizacji  programu WSDZ

CZĘŚĆ II

1. Tabela 1. Program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego na rok szkolny 2024/2025
2. Sojusznicy – sieć instytucji, osób współpracujących ze szkołą.

CZĘŚĆ III

1. Monitoring i ewaluacja WSDZ
2. Słownik pojęć

 

 

 

CZĘŚĆ I

1. Podstawy prawne dotyczące realizacji doradztwa zawodowego w szkole:
   • Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, poz. 59
   • Rozporządzenie MEN z dnia 28 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania.
   • Rozporządzenie MEN z 1 sierpnia 2017 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.
   • Rozporządzenie MEN z 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego.
   • Rozporządzenie MEN z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie pomocy psychologiczno-pedagogicznej  w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz placówkach
2. Cel główny

Celem doradztwa zawodowego jest wspieranie uczniów w procesie podejmowania samodzielnych i odpowiedzialnych wyborów edukacyjnych

 i zawodowych opartych na znajomości i rozumieniu siebie, systemu edukacji oraz rynku pracy.

 

3.        Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym w szkole:

                      Dyrektor:

• odpowiada za organizację działań związanych z doradztwem zawodowym;

• współpracuje z doradcą zawodowym w celu realizacji „Programu WSDZ”;

• wspiera kontakty pomiędzy uczestnikami procesu orientacji zawodowej oraz doradztwa

   zawodowego w szkole a instytucjami zewnętrznymi;

• zapewnia warunki do realizowania w szkole zajęć orientacji zawodowej i doradztwa

   zawodowego;

• organizuje w szkole wspomaganie realizacji działań z zakresu orientacji zawodowej

   i doradztwa zawodowego poprzez planowanie i przeprowadzanie działań mających na

  celu poprawę jakości pracy placówki w tym obszarze.

 

                    Doradca zawodowy:

• systematycznie diagnozuje zapotrzebowania uczniów na działania związane z realizacją doradztwa zawodowego;
• prowadzi zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, o których mowa w art. 109 ust. 1 pkt 7 ustawy;
• opracowuje we współpracy z innymi nauczycielami, w tym nauczycielami wychowawcami opiekującymi się oddziałami, psychologiem lub pedagogiem „Program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego” oraz koordynuje jego realizację;
• koordynuje działalność informacyjno-doradczą realizowaną przez szkołę, w tym gromadzi, aktualizuje i udostępnia informacje edukacyjne i zawodowe właściwe dla danego poziomu kształcenia;
• prowadzi zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu z uwzględnieniem rozpoznanych mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów;
• współpracuje z innymi nauczycielami w tworzeniu i zapewnieniu ciągłości działań w zakresie zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
• wspiera nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.

                     Wychowawcy:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi doradztwa zawodowego;
• włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego;
• realizują tematy związane z doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych;
• wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;
• współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich dzieci;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

                     Nauczyciele (w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej):

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania

z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;

• współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizowania zajęć orientacji zawodowej

i doradztwa zawodowego dla uczniów;

• przygotowują uczniów do udziału w konkursach np. zawodoznawczych;
• prowadzą koła zainteresowań, zajęcia dodatkowe;
• organizują w sali edukacji wczesnoszkolnej kąciki zawodoznawcze;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie

realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

                        Specjaliści:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• włączają treści z zakresu orientacji zawodowej i zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia dla uczniów;
• współpracują z wychowawcami klas w ramach realizowania działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
• włączają się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych (informacje dotyczące ucznia wynikające z pracy specjalisty);
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

                    Nauczyciele-wychowawcy w świetlicy szkolnej:

• włączają w zajęcia realizowane w świetlicy szkolnej treści z zakresu orientacji zawodowej;
• organizują w sali kąciki zawodoznawcze;
• rozpoznają i wspierają w rozwoju zdolności i uzdolnienia uczniów;
• wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w wyborze kierunku kształcenia i zawodu;
• udzielają uczniom informacji o możliwościach korzystania z usług doradcy zawodowego.

                    Nauczyciel-bibliotekarz:

• współpracuje z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• opracowuje, aktualizuje i udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego;
• włącza się w organizowane przez szkołę i instytucje zewnętrzne wydarzenia z zakresu doradztwa zawodowego.

               

    Inne osoby zatrudnione w szkole - pielęgniarka:

• współpracuje z doradcą zawodowym oraz nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• udziela informacji o kwestiach zdrowotnych ważnych w kontekście zawodów wybieranych przez uczniów;
• organizuje dla uczniów spotkania dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowania właściwych nawyków – adekwatnych do zawodów wybieranych przez uczniów.

4.         Odbiorcy działań związanych z doradztwem zawodowym w szkole:

4.1.  Oddziały nauczania wczesnoszkolnego, klasy I-III

       A.  Cel orientacji zawodowej

            Celem orientacji zawodowej w klasach I–III jest wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku   

            pracy, rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych    

            sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz pasji.

 

       B.  Treści programowe – cele szczegółowe

            1. Poznanie siebie

       Uczeń:

            1.1 opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać;

            1.2 prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób;

            1.3 podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi;

            1.4 podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach;

            1.5 podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.

            2. Świat zawodów i rynek pracy

         Uczeń:

            2.1 odgrywa różne role zawodowe w zabawie;

            2.2 podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową   

                  specyfikę pracy w wybranych zawodach;

           2.3 opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach;

           2.4 omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje;

           2.5 opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu;

           2.6 posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i    

                  niekonwencjonalny.

           3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

        Uczeń:

            3.1 uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności;

            3.2 wskazuje treści, których lubi się uczyć;

            3.3 wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich.

           4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

       Uczeń:

            4.1 opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić;

            4.2 planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując na podstawowe czynności i zadania niezbędne do   

                  realizacji celu;

            4.3 próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą.

   C . Warunki i sposób realizacji

       Orientacja zawodowa w oddziałach klas I-III jest realizowana:

1. podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego;
2. w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej poprzez:

• bieżącą pracę z uczniami przez wspomaganie uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu prowadzoną przez nauczycieli, nauczycieli wychowawców i specjalistów;
• zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów tj. pozostałe działania związane z doradztwem zawodowym realizowane w szkole i poza nią;
• zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu.

4.2. Oddziały klas IV-VI

       A.  Cel orientacji zawodowej

            Celem orientacji zawodowej w klasach IV–VI jest poznawanie własnych zasobów, zapoznanie uczniów z wybranymi   

            zawodami i rynkiem pracy, kształtowanie pozytywnej i proaktywnej postawy uczniów wobec pracy i edukacji oraz 

            stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zdolności, zainteresowań  

            oraz pasji.

 

       B.  Treści programowe

            1. Poznawanie własnych zasobów

      Uczeń:

           1.1 określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje;

           1.2 wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia;

           1.3 podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;

           1.4 prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców

           2. Świat zawodów i rynek pracy

     Uczeń:

1. 1. wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady zawodów charakterystycznych dla poszczególnych grup,   

opisuje różne ścieżki ich uzyskiwania oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach;

           2.2 opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka;

           2.3 podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe;

           2.4 posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i  

                   niekonwencjonalny;

1. 3. wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą.

 

             3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

      Uczeń:

             3.1 wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy, korzystając ze znanych mu przykładów oraz omawia swój 

                    indywidualny sposób nauki;

             3.2 wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć;

             3.3 samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.

 

3. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
4.    Uczeń:

            4.1 opowiada o swoich planach edukacyjno-zawodowych;

            4.2 planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji  

                  celu;

            4.3 próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio lub pośrednio z jego osobą.

 

       C.  Warunki i sposób realizacji 

Orientacja zawodowa w oddziałach klas IV-VI jest realizowana:

1. podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego;
2. w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej poprzez:

• bieżącą pracę z uczniami przez wspomaganie uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu prowadzoną przez nauczycieli, nauczycieli wychowawców i specjalistów;
• zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów tj. pozostałe działania związane z doradztwem zawodowym realizowane w szkole i poza nią;
• zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu.

 

 

 

 

 

4.3. Oddziały klas VII-VIII

       A.  Cel doradztwa zawodowego

            Celem doradztwa zawodowego w klasach VII–VIII szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do    

            odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania przy wsparciu doradczym decyzji edukacyjnych                                         

            i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów oraz informacje na temat rynku pracy                                          

            i systemu edukacji.

       B.  Treści programowe

            1. Poznawanie własnych zasobów

       Uczeń:

            1.1 określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;

            1.2 rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe);

            1.3 dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających

                   z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł;

            1.4 rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych;

            1.5 rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je

                  w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej;

            1.6 określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji;

            1.7 określa własną hierarchię wartości i potrzeb.

 

            2. Świat zawodów i rynek pracy

       Uczeń:

            2.1 wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając   

                   kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania;

            2.2 porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców;

            2.3 wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego

                   rynku pracy;

            2.4 uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;

            2.5 analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy;

            2.6 wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową;

            2.7 dokonuje autoprezentacji.

 

            3. Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie

      Uczeń:

            3.1 analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia,   

                   korzystając z dostępnych źródeł informacji;

            3.2 analizuje kryteria rekrutacyjne do wybranych szkół w kontekście rozpoznania własnych zasobów;

            3.3 charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej;

            3.4 określa znaczenie uczenia się przez całe życie.

 

            4. Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych

      Uczeń:

            4.1 dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym;

            4.2 określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby;

            4.3 identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej i wyjaśnia, w jakich  sytuacjach korzystać z ich pomocy;

           4.4 planuje ścieżkę edukacyjno-zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów.

 

 

       C.  Warunki i sposób realizacji

            Doradztwo zawodowe w oddziałach klas VII i VIII jest realizowana:

1. podczas zajęć z zakresu doradztwa zawodowego wynikających z ramowych planów nauczania, które są prowadzone przez doradcę zawodowego, gdzie doradca zawodowy prowadzący te zajęcia opracowuje rozkład zajęć dla oddziałów klas VII i VIII na zajęcia dydaktyczne w wyznaczonej liczbie godzin wynikającej z ramowych planów nauczania zgodnie z przewidzianymi treściami programowymi;
2. podczas obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego;
3. w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej poprzez:

• bieżącą pracę z uczniami przez wspomaganie uczniów w wyborze kierunku kształcenia i zawodu prowadzoną przez nauczycieli, nauczycieli wychowawców i specjalistów;
• zintegrowane działania nauczycieli i specjalistów tj. pozostałe działania związane z doradztwem zawodowym realizowane w szkole i poza nią;
• zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu.

 

4.4. Rodzice

A. Odbiorcami działań realizowanych w zakresie „Programu WSDZ” w szkole są również rodzice. Działania skierowane do rodziców są wyszczególnione w tabeli 1. zawierającej program realizacji działań WSDZ na rok szkolny 2024/2025, sporządzone na podstawie przeprowadzonej diagnozy potrzeb.

4.5. Nauczyciele

       A. Odbiorcami działań realizowanych w zakresie „Programu WSDZ” w szkole są także nauczyciele. Działania   

           skierowane do tej grupy odbiorców są wyszczególnione w tabeli 1. zawierającej program realizacji   

           działań WSDZ na rok szkolny 2024-2025 sporządzone na podstawie przeprowadzonej diagnozy potrzeb.

 

5.Diagnoza potrzeb w zakresie realizacji  programu WSDZ

 

   Skuteczna realizacja działań z doradztwa zawodowego w szkole wymaga przeprowadzenia diagnozy potrzeb uczniów,   

   rodziców, nauczycieli, zasobów szkoły i sojuszników w otoczeniu społeczno-gospodarczym.

   A.  Metody diagnozy przyjęte w szkole:

• rozmowa z uczniami na lekcji wychowawczej;
• rozmowa z rodzicami  podczas spotkania z rodzicami;
• rozmowa z nauczycielami podczas rady pedagogicznej;
• diagnoza otoczenia społeczno-gospodarczego pod kątem realizacji WSDZ.

 

 

CZĘŚĆ II

1. Tabela 1. Program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego na rok szkolny 2024/2025

 

 

2. Sojusznicy – sieć instytucji, osób współpracujących ze szkołą.

Wszystkie działania w zakresie współpracy z sojusznikami w ramach realizacji działań z doradztwa zawodowego  uwzględniają specyfikę szkoły, jej potrzeby i możliwości, a także lokalne otoczenie społeczno-gospodarcze.

Szkoła nawiązuje kontakty, tworzy sieć współpracy z podmiotami, które angażują się w działania.

Szczegółowe zapisy działań tabela 1.

2.1 Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Białymstoku:

• diagnozowanie predyspozycji, zainteresowań zawodowych uczniów;
• prowadzenie poradnictwa indywidualnego dla uczniów
• udzielanie pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształcenia i kariery;

• prowadzenie dla uczniów zajęć grupowych z doradztwa zawodowego w ramach zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
• prowadzenie dla pracowników szkół szkoleń, kursów, szkoleniowych rad pedagogicznych;
• prowadzenie spotkań z rodzicami.

     

• 2. Współpraca z lokalnymi regionalnymi pracodawcami zakresie:
• wycieczek zawodoznawczych;
• wizyt studyjnych;
• spotkań z uczniami;
• spotkań z właścicielami firm,  jako przykładem ludzi, którzy odnieśli sukces zawodowy;
• przeprowadzanie wywiadów z przedstawicielami zawodów na temat specyfiki pracy;
• w wybranym zawodzie lub na wybranym stanowisku pracy;
• sponsorowanie przedsięwzięć wzbogacających ofertę edukacyjno-zawodową, bazę dydaktyczną szkoły.

     

• 3. Współpraca ze szkołami programowo wyższymi (ponadpodstawowe, centra kształcenia zawodowego):
• w zakresie promocji oferty kształcenia poprzez bezpośrednie spotkania przedstawicieli szkół z uczniami w szkole;
• prowadzenie wykładów i warsztatów o charakterze zawodoznawczym;
• organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym – szczególnie dla klas VII i VIII;
• organizowanie Dni Otwartych dla uczniów klas VII i VIII.

 

CZĘŚĆ III

1. Monitoring i ewaluacja WSDZ

Za monitoring „Programu WSDZ”  odpowiada bezpośrednio doradca zawodowy w szkole, który na bieżąco monitoruje realizację działań i prowadzi rejestr uwag co do ich realizacji.

                 Ewaluacja „Programu WSDZ” w szkole prowadzona jest przez wyznaczony  zespół                                             

                 w składzie: doradca zawodowy, wychowawcy.                         

 Przyjęte metody: analiza dokumentacji, badania ankietowe, rozmowy z uczniami, rodzicami.
Ewaluacja jest prowadzona pod  koniec cyklu kształcenia.

2. Słownik pojęć

• Działania związane z doradztwem zawodowym – ogół zaplanowanych i systematycznych działań podejmowanych przez przedszkole, szkołę lub placówkę, których celem jest przygotowanie i wspieranie uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych. Działania te obejmują m.in. zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego, zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu, działania skierowane do rodziców i nauczycieli, współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym.
• Zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego – zajęcia grupowe organizowane dla uczniów klasy VII i VIII szkoły podstawowej, branżowej szkoły I stopnia, liceum ogólnokształcącego i technikum (Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, art. 109.1. pkt 7), których wymiar określa Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 marca 2017 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2017 r., poz. 703).
• Zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu – zajęcia indywidualne i grupowe prowadzone w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej (Ustawa Prawo oświatowe art. 109.1. pkt 5 oraz Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz placówkach – Dz.U. z 2017 r., poz. 1591).
• Preorientacja zawodowa – ogół działań o charakterze wychowawczym, podejmowanych przez nauczycieli   i rodziców, ukierunkowanych na zbliżanie dzieci w wieku przedszkolnym do środowiska pracy.
• Orientacja zawodowa – ogół działań o charakterze dydaktyczno-wychowawczym ukierunkowanych na kształtowanie u uczniów klas I–IV szkoły podstawowej pozytywnych i proaktywnych postaw wobec pracy     i edukacji poprzez poznawanie i rozwijanie własnych zasobów oraz nabywanie wiedzy na temat zawodów    i rynku pracy.
• Doradztwo zawodowe – uporządkowane i zaplanowane działania mające na celu wspieranie uczniów klas VII–VIII szkoły podstawowej i szkół ponadpodstawowych w procesie świadomego i samodzielnego podejmowania decyzji edukacyjnych, a także zawodowych.
• Uczeń – dziecko (na etapie wychowania przedszkolnego), uczeń (na etapie szkoły podstawowej, szkoły ponadpodstawowej z wyłączeniem szkoły policealnej), słuchacz (w szkole policealnej).
• Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego (WSDZ) – celowe, uporządkowane i wzajemnie powiązane działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez daną szkołę lub placówkę.